Docentensite Ioniserende Stralen Practicum

Proeven rouleren

Vanuit het ISP gaat onze voorkeur ernaar uit dat leerlingen ter plekke bekijken welke experimenten ze gaan doen, zonder ze vooraf vast in te delen. Op deze manier kunnen leerlingen vrijwel altijd aan een volgende proef beginnen, zonder te hoeven wachten op het groepje voor zich. Daardoor is ook de grootste kans dat alle leerlingen de verschillende type (kleuren) experimenten kunnen doen. Bij een vast schema is het niet mogelijk ieder groepje op alle kleuren in te delen.

Mocht u er toch voor willen kiezen leerlingen van te voren in te delen, geven we u hieronder een viertal mogelijke schema’s.

Optie 1 en 2 maken alleen gebruik van gesloten experimenten. Bij optie 1 doen leerlingen drie experimenten (mogelijk bij lessen vanaf 100 minuten) en bij optie 2 doen leerlingen twee experimenten (mogelijk bij lessen vanaf 70 minuten).

Bij optie 3 doen de leerlingen naast een open experiment nog twee gesloten experimenten. Dit is alleen te doen bij lessen van 120 minuten, maar dit is al wat aan de krappe kant. Bij optie 4 doen de leerlingen naast een open experiment één gesloten experiment. Dit kan al bij lessen vanaf 90 minuten.

In deze voorbeelden zijn de onderstaande experimenten (vaak) niet meegenomen:

  • Experiment 3 (Statistische spreiding)  is niet in het schema opgenomen, omdat leerlingen dit experiment vaak minder uitdagend vinden.
  • Experimenten 9 (Wilsonvat) en 14 (Röntgenapparaat) zijn niet meegenomen in het schema. Deze experimetne moeten in een donkere kamer worden uitgevoerd, waar niet iedere school over beschikt. Daarnaast worden bij deze experimenten geen berekeningen uitgevoerd, waardoor deze wellicht minder geschikt zijn om voor een cijfer te beoordelen.
  • Experiment 10 (Herstel van protactinium-234) is alleen meegenomen als er voldoende tijd per ronde is. In dit experiment moeten leerlingen namelijk 15 minuten na hun eerste set metingen nog een drietal metingen uitvoeren.
  • Experiment 16 (Bragg-reflectie) is niet in het schema meegenomen, omdat deze stof nog niet altijd behandeld is.
  • Experiment 17 (Gamma-spectrometrie) is niet in het schema opgenomen, omdat dit experiment veel meer tijd in beslag neemt dan de andere experimenten. Dit experiment is daarom alleen op aanvraag beschikbaar.

Bij de tijdsplanning is altijd rekening gehouden met het binnenlopen van de leerlingen en het verplichte introductie praatje met veiligheidsinstructie van de practicumleider van het ISP. Dit duurt vaak 15 tot 20 minuten.

Regelmatig komen wij vormen tegen waarin de leerlingen de uitwerkingen van de experimenten doen aan het eind van de les of later thuis en enkel de metingen doen tijdens het practicum. Deze vormen raden wij niet aan. De leerling heeft namelijk het idee enkel maar op knopje te hebben gedrukt. De essentie van de experimenten vervalt hiermee.

 

Optie 1 gesloten experimenten
Beschikbare tijd: minimaal 100 minuten
Voorbereiding: Doorlezen “Inleiding” en “stralingsrisico” van het boekje Experimenten met radioactieve bronnen en röntgenstraling
Verwerking: Wellicht moet er van een aantal experimenten nog wat opgaven uitgewerkt worden.
groep
Ronde 1 (30 minuten)
Ronde 2 (30 minuten)
Ronde 3 (30 minuten)
1 21 15 1
2 1 13 2a
3 5 6 2b
4 11 21 4
5 20 7 5
6 2a 1 8
7 8 2a 12
8 15 2b 18
9 2b 18 19
10 4 12 20
11 13 8 15
12 18 4 6
13 19 5 7
14 6 19 21
15 7 20 13

 

Optie 2 gesloten experimenten
Beschikbare tijd: minimaal 70 minuten
Voorbereiding: Doorlezen “Inleiding” en “stralingsrisico” van het boekje Experimenten met radioactieve bronnen en röntgenstraling
Verwerking: Wellicht moet er van een aantal experimenten nog wat opgaven uitgewerkt worden.
groep
Ronde 1 (30 minuten)
Ronde 2 (30 minuten)
1 8 1
2 15 2a
3 13 2b
4 18 4
5 7 5
6 11 8
7 5 12
8 8 18
9 4 19
10 18 20
11 21 13
12 2a 5
13 2b 11
14 12 15
15 20 13

 

Optie 3 open experimenten
Beschikbare tijd: 120 minuten
Voorbereiding: Doorlezen “Inleiding” en “stralingsrisico” van het boekje Experimenten met radioactieve bronnen en röntgenstraling

Het maken van een werkplan van een van de open experimenten. Dit kan ook tijdens het practicum gedaan worden., maar alleen bij voldoende tijd.

Verwerking: Het is mogelijk de leerlingen een verslag te laten maken van het open experiment.
Wellicht moet er van de gesloten variant ook nog wat opgaven worden uitgewerkt.
groep
Ronde 1 (30 minuten)
Ronde 2 (30 / 45 minuten)
Ronde 3 (30/45 minuten)
1 21 15 1 open
2 4 12 20 open
3 5 6 13 open
4 11 21 4 open
5 20 7 5 open
6 2a 1 8 open
7 8 2a 12 open
8 15 2b 18 open
9 2b 18 19 open
10 1 13 open 2a
11 13 8 open 15
12 18 4 open 6
13 19 5 open 2b
14 6 19 open 21
15 7 20 open 7

 

Optie 4 open experimenten
Beschikbare tijd: minimaal 90 minuten
Voorbereiding: Doorlezen “Inleiding” en “stralingsrisico” van het boekje Experimenten met radioactieve bronnen en röntgenstraling

Het maken van een werkplan van een van de open experimenten. Als de les minder dan 2 uur duurt, is daar geen tijd voor in de les.

Verwerking: Het is mogelijk de leerlingen een verslag te laten maken van het open experiment.
Wellicht moet er van de gesloten variant ook nog wat opgaven worden uitgewerkt.
Opmerking: Met extra tijd kan de school experiment 9 en 14 als demonstratie aanbieden, dit vereist wel een extra docent / toa voor de uitleg
groep
Ronde 1 (30 /45 minuten)
Ronde 2 (30 /45 minuten)
1 10 1 open
2 15 2a open
3 13 2b open
4 18 4 open
5 7 5 open
6 11 8 open
7 5 10 open
8 8 12 open
9 4 13 open
10 2a 18 open
11 2b 19 open
12 19 20 open
13 2b open 11
14 12 open 21
15 20 open 15