Docentensite Ioniserende Stralen Practicum

Proeven rouleren

Wanneer de leerlingen alleen gesloten experimenten uitvoeren, heeft het als ISP onze voorkeur dat leerlingen ter plekke bekijken welke experimenten ze gaan doen. Door leerlingen niet vooraf in te delen, kunnen leerlingen vrijwel altijd aan een volgend experiment beginnen zonder te hoeven wachten op het groepje voor zich. Daardoor is ook de grootste kans dat alle leerlingen de verschillende type (kleuren) experimenten kunnen doen. Bij een vast schema is het niet altijd mogelijk ieder groepje op alle kleuren in te delen.

Wanneer leerlingen ook een open experimenten uitvoeren, is het vanwege de voorbereiding wel belangrijk dat ze van tevoren het open experiment hebben uitgekozen/gekregen.

Mocht u er voor willen kiezen leerlingen van tevoren in te delen, geven we u hieronder een viertal mogelijke schema’s.

Optie 1 en 2 maken alleen gebruik van gesloten experimenten. Bij optie 1 doen leerlingen drie experimenten (mogelijk bij lessen vanaf 100 minuten) en bij optie 2 doen leerlingen twee experimenten (mogelijk bij lessen vanaf 70 minuten).

Bij optie 3 doen de leerlingen naast een open experiment nog twee gesloten experimenten. Dit is alleen te doen bij lessen van 120 minuten, maar dit is al wat aan de krappe kant. Bij optie 4 doen de leerlingen naast een open experiment één gesloten experiment. Dit kan al bij lessen vanaf 90 minuten.

In deze voorbeelden zijn de onderstaande experimenten (vaak) niet meegenomen:

  • Experiment 3 (Statistische spreiding) is niet in het schema opgenomen, omdat leerlingen dit experiment vaak minder uitdagend vinden.
  • Experimenten 9 (Wilsonvat) en 14 (Röntgenapparaat) zijn niet meegenomen in het schema. Deze experimenten moeten in een donkere kamer worden uitgevoerd, waar niet iedere school over beschikt. Daarnaast worden bij deze experimenten geen berekeningen uitgevoerd, waardoor deze wellicht minder geschikt zijn om voor een cijfer te beoordelen.
  • Experiment 10 (Herstel van protactinium-234) is alleen meegenomen als er voldoende tijd per ronde is. In dit experiment moeten leerlingen namelijk 15 minuten na hun eerste set metingen nog een drietal metingen uitvoeren.
  • Experiment 16 (Bragg-reflectie) is niet in het schema meegenomen, omdat deze stof nog niet altijd behandeld is.
  • Experiment 17 (Gamma-spectrometrie) is niet in het schema opgenomen, omdat dit experiment veel meer tijd in beslag neemt dan de andere experimenten. Dit experiment is daarom alleen op aanvraag beschikbaar.

Bij de tijdsplanning is altijd rekening gehouden met het binnenlopen van de leerlingen en het verplichte introductie praatje met veiligheidsinstructie van de practicumleider van het ISP. Dit duurt bij elkaar vaak 15 tot 20 minuten.

Regelmatig komen wij vormen tegen waarin de leerlingen de uitwerkingen van de experimenten doen aan het eind van de les of later thuis en enkel de metingen doen tijdens het practicum. Deze vormen raden wij niet aan. De leerling heeft namelijk het idee enkel maar op een knopje te hebben gedrukt. De essentie van de experimenten vervalt hiermee. Daarnaast kunnen wij de leerlingen niet meer bijsturen als later blijkt dat er bij de metingen iets is misgegaan.

Optie 1 gesloten experimenten
Beschikbare tijd:minimaal 100 minuten
Voorbereiding:Doorlezen “Inleiding” en “stralingsrisico” uit het informatieboekje.
Verwerking:Wellicht moet er van een aantal experimenten nog wat opgaven uitgewerkt worden.
GroepRonde 1 (30 minuten)Ronde 2 (30 minuten)Ronde 3 (30 minuten)
121151
21132a
3562b
411214
52075
62a18
782a12
8152b18
92b1819
1041220
1113815
121846
131957
1461921
1572013
Optie 2 gesloten experimenten
Beschikbare tijd:minimaal 70 minuten
Voorbereiding:Doorlezen “Inleiding” en “stralingsrisico” uit het informatieboekje.
Verwerking:Wellicht moet er van een aantal experimenten nog wat opgaven uitgewerkt worden.
GroepRonde 1 (30 minuten)Ronde 2 (30 minuten)
181
2152a
3132b
4184
575
6118
7512
8818
9419
101820
112113
122a5
132b11
141215
152013
Optie 3 open experimenten
Beschikbare tijd:120 minuten
Voorbereiding:Doorlezen “Inleiding” en “stralingsrisico” uit het informatieboekje.

Het maken van een werkplan van een van de open experimenten. Dit kan ook tijdens het practicum gedaan worden., maar alleen bij voldoende tijd.
Verwerking:Het is mogelijk de leerlingen een verslag te laten maken van het open experiment. Wellicht moet er van de gesloten variant ook nog wat opgaven worden uitgewerkt.
GroepRonde 1 (30 minuten)Ronde 2 (30 / 45 minuten)Ronde 3 (30/45 minuten)
121151 open
241220 open
35613 open
411214 open
52075 open
62a18 open
782a12 open
8152b18 open
92b1819 open
10113 open2a
11138 open15
12184 open6
13195 open2b
14619 open21
15720 open7
Optie 4 open experimenten
Beschikbare tijd:minimaal 90 minuten
Voorbereiding:Doorlezen “Inleiding” en “stralingsrisico” uit het informatieboekje.

Het maken van een werkplan van een van de open experimenten. Dit kan ook tijdens het practicum gedaan worden., maar alleen bij voldoende tijd.
Verwerking:Het is mogelijk de leerlingen een verslag te laten maken van het open experiment. Wellicht moet er van de gesloten variant ook nog wat opgaven worden uitgewerkt.
Opmerking:Met extra tijd kan de school experiment 9 en 14 als demonstratie aanbieden, dit vereist wel een extra docent / toa voor de uitleg.
GroepRonde 1 (30 /45 minuten)Ronde 2 (30 /45 minuten)
1101 open
2152a open
3132b open
4184 open
575 open
6118 open
7510 open
8812 open
9413 open
102a18 open
112b19 open
121920 open
132b open11
1412 open21
1520 open15